Lodówka donica-w-donicy, znana również jako zeer الزير w arabskim, jest urządzeniem chłodniczym, które utrzymuje żywność w chłodzie bez energii elektrycznej, używane jest chłodzenie przez parowanie.
Żeby wykonać tą lodówkę należy kupić dwie gliniane donice o różnych rozmiarach. W obu należy zakorkować otwory na spodach. Do większej donicy nasypujemy piasku i stawiamy na nim mniejszą donicę. Dosypujemy piasek pomiędzy oboma donicami i zalewamy wodą. Odparowywujaca woda powoduje ochładzanie wnętrza mniejszej donicy.
Pomimo, że zasada działania urządzeniajest znana od wieków, to nowoczesne urządzenia została opracowana przez wykładowcę Mohammed Bah Abba w nowoczesnych Nigerii i rozpowszechniane przez jego firmę, Horizons Mobah Wsi.
Istnieją pewne dowody, że chłodzenie wyparne był używany już w Starym Królestwie Egiptu, około 2500 rpne Freski pokazać niewolników wachlowanie słoiki wody, co pozwoliłoby na zwiększenie przepływu powietrza wokół porowatych słoików i parowania pomocy, chłodzenie zawartości. [1] Wiele glinianych dzbanach zostały odkryte w dolinie Indusu Cywilizacja około 3000 pne, które były prawdopodobnie używane do przechowywania, jak również wody chłodzącej podobne do dzisiejszych czasów ghara lub Matki używany w Indiach i Pakistanie [2].
Mimo że są one tworzone w Afryce Północnej, technologia wydaje się być zapomniany wraz z pojawieniem się nowoczesnych elektrycznych lodówki. Jednak w subkontynentu indyjskiego, ghara, Matka i surahi, które są różne rodzaje naczyń glinianych wody są wykorzystywane do chłodzenia wody. [3], Hiszpania popularne botijos, porowatych glinianych pojemników do przechowywania i do zimnej wody, są w użyciu przez wieki (i nadal stosunkowo powszechne), pracuje w taki sam sposób jak pot-w-pot lodówka, sprzyja niska wilgotność klimatu śródziemnomorskiego;. lokalnie efekt chłodzenia jest znany jako "efekt botijo" [4] [5]
Technika wykorzystująca chłodzenie wyparne z glinianych naczyń do przechowywania żywności została na nowo odkryta przez Mohammed Bah Abba, który opatentował pot-w-pot lodówka w 1995 roku, aby pomóc Nigerii rodzin konserwowania żywności. Otrzymał Rolex Laureata (Rolex Awards for Enterprise) w 2000 r. oraz nagrodę Shell na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju w 2001 roku dla jego rozwoju. [6] [7]
Później, w 2009 roku, Emily Cummins zaprojektowane wariant tradycyjnych zeer, zwany EcoFridge [8].
[Edytuj] Rozwój i dystrybucja
Mohammed Bah Abba rozwinął swoją zeer na podstawie jego babci rzemiosła tradycyjnej ceramiki. Chcąc korzystać z tradycyjnych metod, aby pomóc ubogim ludziom ze wsi z północnej Nigerii, [9] wpadł na pomysł żywności chłodzenia poprzez umieszczenie go w doniczce, a następnie izolacji puli z niektórych materiałów zawartych w większej puli.Zajęło mu to około dwóch lat opracować i przetestować pomysł i przez ten czas eksperymentował z wielu różnych rodzajów materiału izolacyjnego, w tym pianki ze starego materaca. W końcu okazało się, że mokrego piasku rzeki był najlepszy materiał do jego chłodzenia. Zdał pomysłów na Intermediate Grupa Rozwoju Technologicznego, który z kolei pracował z Uniwersytetu w Al Fashir do prowadzenia eksperymentów w zeer zmierzyć jego zdolność do utrzymania wartości odżywczej żywności i przedłużyć okres przydatności. [10] Po testach zostały zawarte, Bah Abba zaczął rozprowadzać zeers [7]. rozdał pierwsze 5000 garnki za darmo, branie kosztów z jego wykładowcy wynagrodzenia. Próbował też kilka metod, aby opublikować garnki na wsiach głównie analfabeci, aw końcu stwierdził, że był najbardziej efektywny, aby nagrać gry, w których zeer ciekawe, przy której zespół wziął reklamy wideo po wsiach i przewidywane go na ścianach domów w wieczór, gdy robotnicy wracali z pola. W ten sposób wielu ludzi były narażone na zeer, gdy pojawił się na darmowej rozrywki [7].
[Edytuj] Budowa
Zeer jest tworzona przez umieszczenie gliniany garnek w większym garnku glinianym z mokrego piasku pomiędzy garnkami i wilgotnej szmatki na szczycie [9]. Urządzenie chłodzi jak woda wyparuje, dzięki czemu żywność przechowywana w wewnętrznej puli być świeże znacznie dłużej w gorącym, suchym klimacie. Musi być umieszczona w suchym, wietrzonym miejscu, aby woda wyparuje skutecznie w kierunku na zewnątrz. Chłodniach wyparnych mają tendencję do wykonywania słabo lub w ogóle nie w klimacie o wysokiej wilgotności otoczenia. [Potrzebne źródło]
Jeśli jest nieprzepuszczalna warstwa oddzielenie żywności i garnki porowatych, wody niezdatnej do picia, takie jak woda morska może być wykorzystywane do prowadzenia procesu chłodzenia, bez zanieczyszczania żywności. Jest to przydatne w suchych miejscach w pobliżu oceanu, gdzie woda pitna jest ograniczona towaru, i może być dokonane za pomocą puli, która jest przeszklone na wewnętrznej ścianie, gdzie żywność jest przechowywana. [Potrzebne źródło]
Rozszerzony pracy jest możliwe, jeżeli garnki są w stanie czerpać wodę z pojemnika, takich jak odwrócony jar szczelne, lub jeśli garnki są umieszczone w płytkim basenie z wodą. [Potrzebne źródło]
[Edytuj] Wpływ
Pot-w-pot chłodniczych miał wiele pozytywnych skutków dla ludności, która korzysta z nich poza proste zdolność do utrzymania świeżej żywności przez dłuższy okres czasu i zmniejszenie przypadków chorób związanych z żywnością [9].
Zwiększone zyski z sprzedaży żywności: jak nie ma pośpiechu sprzedaży żywności, aby uniknąć zepsucia, rolnicy są w stanie sprzedać swój produkt na żądanie i może rozkazać wyższe ceny.
Zwiększenie szans dla kobiet: Kobiety mogą sprzedawać żywność bezpośrednio z ich domów, zmniejszając ich uzależnienie od swoich mężów jako jedynego dostawcy. Również dlatego, że dziewczęta tradycyjnie wziąć jedzenie na rynek do sprzedaży, a ponieważ jedzenie w zeer pozostaje świeży tyle długo, że mogą wejść na rynek raz w tygodniu, a nie raz dziennie, nie ma więcej czasu na ich uczęszczania do szkoły.
Wiejskich możliwości zatrudnienia: Rolnicy są w stanie się utrzymać z ich zwiększone zyski na rynku, spowolnienie ruchu w miastach. Ponadto, tworzenie puli siebie generuje miejsca pracy.
Wzrost różnorodności diety, ponieważ żywność jest dostępna na dłużej w roku.
Koszty zeer około 150 naira (ok. 1,00 USD, w 2011 r.), aby i oni sprzedać za 180-200 naira (US $ 1,20 do 1,30 dolarów amerykańskich w 2011). Bah Abba sprzedaje około 30.000 rocznie [7].
[Edytuj] Skuteczność
| Żywność | Trwałość naturalna (dni) | Trwałości w zeer (dni) |
| Pomidory | 2 | 20 |
| Gruszla | 2 | 20 |
| Rokietta siewna - rukola | 1 | 5 |
| Bakłażan | 1-3 | 21-27 |
| Mięsa | <1 | 14 |
