Opis
Bylina dorastająca do 100 cm wys., o silnej woni, szaro-filcowato owłosiona; liście jedwabisto-filcowate, 1-3-krotnie pierzastosieczne, o odcinkach podłużnie lancetowatych; koszyczki kwiatowe drobne, zwisłe, liczne, zebrane w wiechę; kwiaty tylko rurkowate, jasnożółte, zewnętrzne - żeńskie, wewnętrzne - obupłciowe; owoc - niełupka. Pospolita w całym kraju - po przydrożach, na nieużytkach, na ruinach starych domów i zamków, na zrębach, na polanach leśnych, w zaniedbanych ogrodach, przy wykopach, budowach i rzekach.
Surowiec
Surowcem jest ziele piołunu - Herba Absinthii, FP II,III,IV i V. W aptekach i sklepach zielarskich można kupić: Herba Absinthii - opak. 50 g /Herbapol, Kawon, Herba Lux). Ekspresówki z zielem piołunu wykazują niska wartość leczniczą.
Ziele zbiera się przed kwitnieniem lub w początkach kwitnienia: ścina się tylko górną część łodygi; surowiec suszy się w temp. 20-40o C.
Skład chemiczny
Ziele zawiera związki gorczyczne (glikozydy gorczyczne) – absyntynę, anabsyntynę, artabsynę, garbniki, kwasy organiczne (np. bursztynowy), olejek lotny – do 1 %, sole potasowe, miedziowe i żelazowe, witaminę C, karoten, żywice, triterpeny i flawonoidy. W skład olejku eterycznego piołunowego wchodzą między innymi: tujon, azulen, pinen, felandren, keton D-tujon, tujol i kadinen.
Działanie i zastosowanie
Wyciągi z ziela piołunu działają rozkurczowo, napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, żółcio-pędnie i -twórczo, moczopędnie, przeciwrobaczo i uspokajająco; poza tym wzmagają wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, zwiększają odporność organizmu na choroby, pobudzają apetyt, stymulują trawienie, ogólnie wzmacniają, poprawiają samopoczucie, likwidują nieprzyjemny zapach z przewodu pokarmowego. Zewnętrznie wyciągi z piołunu stosuje się do okładów na trudno gojące się rany, na oparzenia, na owrzodzenia, na liszaje i do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych i ropnych. Piołun pobudza i reguluje krwawienia miesiączkowe, prawdopodobnie wpływa na gruczoły dokrewne, pobudzając ich funkcje wydzielnicze, a przez to i przemianą materii.
Wskazania: skąpe i nieregularne krwawienia miesiączkowe, brak miesiączki przy wykluczeniu ciąży, choroby zakaźne (np. grypa, angina), rekonwalescencja, przeziębienie, choroby wątroby (np. bóle, stany zapalne, żółtaczka, niewydolność) i pęcherzyka żółciowego (kamica, zastoje żółci, stany zapalne), brak apetytu, choroby skórne (np. łuszczyca, trądzik różowaty) i trzustki, zaburzenia hormonalne i trawienne oraz metaboliczne, niedokrwistość (niektórzy zielarze uważają, że piołun zwiększa liczbę erytrocytów i stężenie hemoglobiny we krwi), niedokwaśność, bóle brzucha, stany zapalne układu pokarmowego, zaparcia i in.
Przeciwwskazania: ciąża, krwawienia z przewodu pokarmowego, obfite miesiączki, laktacja.
Napar: 2 łyżki suszu zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 3 razy dz. po 100 ml; dzieci od 10 r ż, do 12 lat – 34 ml, od 13 do 14 lat – 60 ml, 2-3 razy dz, po jedzeniu lub w razie potrzeby przed posiłkiem.
Nalewka piołunowa - Tinctura Absinthii: pół szkl. ziela zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce. Dzieciom wyciągów alkoholowych nie podawać !.
Intrakt - Intractum Absinthii; pół szkl. świeżego mielonego ziela zalać 400 ml gorącej wódki; macerować 10 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce.
Uwaga ! Kuracja piołunowa nie może trwać dłużej niż 15 dni; po 7-dniowej przerwie można leczenie powtórzyć.
Jak wiemy w zielu występuje tujon. Co to jest tujon?
Tujon – C10H16O, keton terpenowy dwupierścieniowy, jest składnikiem psychoaktywnym, zbliżony strukturą przestrzenną do tetrahydrokanabinolu - THC. Tetrahydrokanabinol jest podstawowym składnikiem haszyszu. Tujon i THC są ligandami tego samego receptora w ośrodkowym układzie nerwowym. Absyntyna i anebsyntyna to izomery tujonu. Związki te dobrze rozpuszczają się w alkoholu, czyli szczególnie dużo jest ich w nalewce i w intrakcie z piołunu. Długotrwałe stosowanie piołunu w postaci wyciągów alkoholowych doprowadza do uzależnienia, a następnie do psychicznych i nerwowych zaburzeń oraz do napadów padaczkowych. Przewlekłe zatrucie piołunem określa się mianem absyntyzmu. Wodne wyciągi z bylicy piołunu w dużych dawkach i często stosowane powodują bóle i zawroty głowy, a u kobiet w ciąży - poronienie. Absyntyzm objawia się niepokojem, wymiotami, drżeniem, utratą świadomości, psychozą i stanem podniecenia.
