Opis.
Obie rośliny są do siebie podobne d wykazują podobne działanie lecznicze. Są to rośliny jednoroczne dorastające do 45 cm wys.; ulistnienie równoległe; liście jajowate, zaostrzone, 3-wiązkowe, brzegiem nierówno ząbkowane; liście żółtlicy owłosionej, a właściwie orzęsionej są pokryte białymi, odstającymi włoskami, podobnie zresztą Jak łodygi; kielich kwiatów rurkowatych w postaci postrzępionych łuseczek; koszyczki drobne; kwiaty brzeżne nibyjęzyczkowe, krótkie, zwykle 5; kwiaty rurkowe liczne; owoc - niełupka. Kwitną od czerwca do października. Kwiaty z białymi płatkami i z żółtym środkiem. Rośliny pospolite w całym kraju; rosną na grządkach, na polach, na ugorach, przy drogach, na usypiskach ziemi, przy budowach, w sadach; roślina ruderalna, lubiąca gleby przepuszczalne, gliniaste, świeże.
Surowiec.
Surowcem jest kwitnące ziele - Herba Galinsogae, które, suszy się w temp. do 40 stopni C.
Skład chemiczny.
Skład żółtlicy nie jest dobrze poznany. Ziele zawiera flawonoidy, garbniki, cholinę, liczne proteiny, kwasy, olejek eteryczny, sole mineralne, wiele witamin i prowitamin (karoteny).
Działanie.
Wyciągi z żółtlic działają mlekopędnie, moczopędnie, żółciopędnie, przeciwzapalnie, odtruwająco; regulują przemianę materii i wypróżnienia.
Wskazania:
głównie choroby metaboliczne i skórne, zatrucia, nieżyt przewodu pokarmowego, stany ozdrowieńcze, osłabienie, złe samopoczucie, choroby zakaźne.
Napar: 2 łyżki ziela zalać 250-400 ml wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 200 ml. Dzieci - 100-150 ml.
Macerat: 4 łyżki świeżego i zmielonego ziela zalać 1 szkl. wody przegotowanej o temp. pokojowej; przykryć i macerować 6-8 godzin; przecedzić. Pić 3 razy dz. po 100 ml; dzieci - 50 ml.
Alkoholatura "zimna": 1 szkl. świeżego i zmielonego ziela zalać 300 ml wódki lub wina; wytrawiać 7 dni; przefiltrować. Zażywać 3 razy dz. po 2 łyżeczki.
Nalewka żółtlicowa - Tinctura Galinsogae: 1 szkl. suchego ziela zalać 400 ml wina; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżce.
Wodne i alkoholowe wyciągi z żółtlic stosować jednocześnie zewnętrznie w postaci okładów lub częstych przemywań.
Alkoholmel Galinsogae: do 100 ml alkoholowego wyciągu z żołtlicy wlać 100 ml miodu, 100 ml soku cytrynowego i wsypać 100 ml cukru, wymieszać i odstawić na 2 dni. Zażywać 3 razy dz. po 30 ml.