Gram Zdrowia

Opis.

Drzewo dorastające do 25 wys.; kora srebrzystobiała; liście nieparzysto-pierzaste, pachnące, duże; listki podłużnie jajowate; kwiaty męskie (pyłkowe, pręcikowe) zebrane w długie, zwisające, gąsienicowate kwiatostany; kwiaty żeńskie - siedzące, zielonawe, po 2-3 w kątach liści; owoc - orzech (pestkowiec) okryty pachnącą, zieloną, miękką, soczysta łupiną. Kwitnie w kwietniu (II połowa) lub w maju. Drzewo często sadzone, niekiedy uprawiane; szczególnie pospolit w południowej i w południowo-wschodniej Polsce.

Surowiec.

Surowcom jest nie tylko orzech, ale także kora, zielona łupina orzecha (tak często wyrzucana) i liść - Cortex, Fructus, Folium Juglandis sue Cortex Nucum Juglandls viridis vel Putamina Nucum. Folium Juglandis można kupić w sklepach zielarskich. Korę lub młode gałązki (Frondes Juglandis) pozyskuje się wiosną lub jesienią; liście zbiera się w maju (ewentualnie w I połowie czerwca). Surowce suszy się w normalnej temperaturze, przy czym korę i gałązki można wysuszyć w otwartym piekarniku ogrzanym do temp. 80^o C. Bardzo cennym surowcem są niedojrzałe, świeże owoce, z których przyrządza się sok, intrakt, alkoholaturę zimną i alkoholmiód.

Skład chemiczny.

Surowce zawierają: naftochinon (dwuketonowa pochodna naftalenu) - juglon; hiperozyd, 3-arabinozyd kwercytyny i kemferolu, kwasy fenolowe kw. kawowy, kw. kumarynowy, kw. galusowy), witaminy (wit. C: liście zebrane w maju - 300-500 mg/100 g, łupina i niedojrzałe orzechy -2-3 tyś. mg tj. 2-3 g/100 g; kw. foliowy, wit. P, fitochinony, czyli wit. K), olejek eteryczny - 0,01-0,03% (główny składnik to heksen-2-alem-1), karotenotdy - ponad 30 mg/100 g, garbniki - 3-4 %, violaksantynę, flawoksantynę, alkaloid – yuglandyne. Należy wiedzieć, że łupina i niedojrzałe owoce zabierają aż 25% garbników.

Działanie.

Surowce działają silnie ściągające, odkażająco, przeclwszkorbutowo, przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, rozkurczowo, przeclwrobaczo, trawiennie, moczopędnie, wzmacniające, odtruwające i przeciwkaszlowo.

Wskazania:

stany zapalne i zakażeniowe przewodu pokarmowego, układu moczowego i oddechowego, osłabienie, choroby zakaźne, skórne, wirusowe (surowce wykazują działanie przeciwwirusowe), oczne i przeziębieniowe, schorzenia wątroby, trzustki, śledziony i pęcherzyka żółciowego, zaburzenia trawienia, biegunka, niestrawność, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, bóle brzucha, nadmierna potliwość (kąpiele), robaki obłe, choroba wrzodowa, skąpomocz, obrzęki, nadciśnienie, nadmierne krwawienia miesiączkowe, upławy, stany zapalne narządów płciowych.

Napar: 2 łyżki liści lub suchych łupin zalać 1 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4 razy da. po 150 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 6,4-8,5 ml, 5-6 kg - 10,7-12,8 ml, 7-3 kg - 15-17 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 10-15 kg - 21-32 ml, 20-25 kg - 42,8-53,5 ml, 30-35 kg - 64-75 ml, 40-45 kg - 85,7-96,4 ml, 50-55 kg - 107-117,8 ml, 4 razy dz.

Odwar: 2 łyżki gałązków lub kory zalać 2 szkl. wody; gotować 10 minut; uzupełnić brakującą ilość wody; odstawić jeszcze na 20 minut; przecedzić. Pić jak napar. W robaczycy wypić na czczo 200 ml mocnego naparu lub odwaru jednorazowo po czym wypić 100 ml naparu glistnikowego i 200 ml naparu z owoców bzu czarnego. Zabiegi powtarzać co 2 dni.

Odwar stosować do płukanej i nasiadówek 30 minutowych przy stanach zapalnych narządów płciowych i upławach (jednocześnie pić napar lub odwar w ilości 200 ml 3 razy dz.). W odwarze (mocnym) płukać włosy przetłuszcza­jące się, z łupieżem, wypadające, pozbawione połysku i puszystości oraz w celu ich zabarwienia (jasnym włosom mocny wywar z łupin, kory lub gałązek nadaje rudawy kolor, ciemnym jedynie taki połysk; zabarwia też siwe włosy, zwłaszcza wtedy gdy połączymy go z wywarem z kory dębo­wej). Przy stanach ropnych i zapalnych oraz krwawieniach z dziąseł płukać jamę ustną odwarem z łupin lub kory (gałązek), albo naparem z liści.

Nalewka orzechowa (orzechówka) - Tinctura Juglandis: pół szkl. suchych liści, gałązek, kory lub łupin zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 5 ml. Chore miejsca (opryszczki, ropnie, bolesne pryszcze, owrzodzenia, liszaje, liszajce, figówki, oparzenia, odparzenia, wypryski sączące itd.) przemywać nalewką 4 razy dz.

Do płukania: 1 łyżka nalewki na 1 szkl. wody przegotowanej.

Na chore oczy stosować 10 minutowe okłady z naparu liściowego 3-4 razy dz.

W przypadku biegunek, ostrych stanów zapalnych, robaczycy, parcia na kał, podrażniania odbytu, żylaków odbytu i owrzodzeń zastosować bardzo skuteczne lewatywy z odwaru z kory lub gałązek, albo z mocnego naparu liściowego o temp. 38^o C w ilości 100-200 ml. Lewatywy stosować codziennie lub co 2 dni.

Zasypka juglandowa - Cutipulvis Juglandis: suche liście lub korę zmielić w młynku na pył. Chore miejsca (zmiany sączące, rany, oparzenia, owrzodzenia, odparzenia, opryszczki) pudrować 3-4 razy dz.. Proszek juglandowy można zmieszać z zasypką Alantan lub Linomag (1 łyżka proszku na 1 łyżkę zasypki, wymieszać) i stosować w wyżej wymienionych schorzeniach oraz do przysypywanla skóry łojotokowej i z trądzikiem młodzieńczym.

Miód wzmacniający juglandowy - Mel Juglandis: na każdą łyżeczkę sproszkowanych liści lub łupin, albo soku z liści dać 1 łyżkę miodu i 10 kr. gliceryny, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce.

Sok z liści orzecha - Succus Juglandis recentes: świeże liście lub niedojrzałe orzechy zmielić przez maszynkę do mięsa i zalać wodą przegotowaną do połowy (na każdą 1 szkl. miazgi dać pół szkl. wody), przykryć i odstawić na 6 godzin; wyciąg odcedzić od masy roślinnej i przefiltro­wać przez watę lub gazę. Pozostał nam masę przepuścić przez sokowirówkę. Oba wyciągi połączyć.

Zażywać 4 razy dz. po 4 łyżki. Można też do 100 ml soku w ać 100 ml alkoholu 40% i 100 ml miodu, wsypać pół łyżeczki cynamonu i wlać 100 ml soku cytrynowego, wymieszać bardzo starannie i odstawić na 3 dni do zimnego miejsca. Przechowywać w lodówce. Zażywać 4 razy dz. po 1-2 łyżki; dzieci - 2 łyżeczki lub 1 łyżka przetworu 3-4 razy dz. Lek warto zapasteryzować na zimę (w wodzie o temp. 80^o C przez 20 minut).

Intrakt juglandowy (juglandówka) - Intractum Juglandis: pół szkl. świeżych i zmielonych liści lub łupin, albo też niedojrzałych owoców zalać 400 ml alkoholu 40-70% o temp. wrzenia; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 5 ml lub stosować zewnętrznie. Podobnie przyrządza się alkoholaturę zimną ze świeżych liści, łupin lub niedojrzałych owoców, lecz przy pomocy alkoholu o temp. pokojowej.

Alkoholmel Juglandis: do 100 ml wyciągu alkoholowego z zielonych części rośliny wlać 100 ml miodu, 100 ml soku cytrynowego, wsypać 100 ml cukru i 1 łyżkę wanilii lub cynamonu, wymieszać wszystko razem i odstawić do lodówki na 3 dni. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce.

Rp.

• Świeże lub suche liście orzecha włoskiego, albo sucha lub świeża kora - pół szkl.
• Ziele wrotyczu (lub sam kwiat) świeże lub suche - pół szkl.
• Ziele glistnika suche - 1 łyżka

Zmielone surowce wymieszać i zalać 150 g gliceryny płynnej i 50 ml wody przegotowanej; wytrawiać 7 dni; przefiltrować. Zażywać 1 raz dz. po 2 łyżki (max 3 łyżki).

Wskazania: robaki obłe (owsiki, glisty), czerwie płaskie. Jednocześnie pić napar z następującej mieszanki ziołowej:

Rp.

• Owoc borówki - 1 łyżka
• Ziele tymianku - 1 łyżka
• Goździki - 1 łyżka

Wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić rano i wieczorem po 200 ml.

Rp.

• Liść orzecha włoskiego - 1 łyżka
• Liść (ziele) pokrzywy - 1 łyżka
• Liść babki - 1 łyżka
• Korzeń lub ziele mniszka - 1 łyżka
• Korzeń lub liść łopianu - 1 łyżka

Surowce wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml; dzieci - patrz napar z liści orzecha włoskiego.

Substancje zawarte w mieszance wywierają działanie wzmacniające, moczo­pędne, odtruwające, przeciwkrwotoczne, krwiotwórcze, żółciopędne i trawienne; zapobiegają powstawaniu miażdżycy, kamicy moczowej i żółcio­wej, regulują przemianę materii i trawienie, chronią wątrobę przed stłuszczeniem i marskością, leczą liczne choroby skórne. Mieszanka boga­ta jest w sole mineralne i w witaminy.

Wskazania: choroby zakaźne, osłabienie, wiek podeszły, niedobory witamin i bioelementów, kamica moczowa i żółciowa, zaburzenia w wydzielaniu żółci, choroby wątroby, trzustki i żołądka, nieżyt jelit, skąpomocz, obrzęki, zatrucia.