Opis.
1). Ślaz leśny czyli dziki - roślina dwu- lub trzyletnia dorastająca do 100 cm wys.; łodyga podnosząca się, w górze owłosiona, rozgałęziona; liście 5-7-dłoniastoklapowane; kwiaty umieszczone w kątach liści; działki kielicha podługowate w liczbie 3; płatki korony - purpurowo-różowe z ciemnymi prążkami lub fioletowe, głęboko wcięte; owoc - rozłupnia. Kwitnie od lipca do września. Roślina pospolita; rośnie na przydrożach, na przychaciach, na łąkach i ugorach, w starych sadach i ogrodach.
2). Ślaz zaniedbany czyli pospolity - bylina do 50 cm wys.; łodyga podnosząca się; liście owłosione, okrągławe lub nerkowate, długoogonkowe, 5-7-klapowe, brzegiem kartowane, w nasadzie sercowate; kwiaty w kątach liści, szypułkowe, po kilkę, bladoróżowe lub białe; owoc - rozłupnia złożona z rozłupek tworzących charakterystyczny krążek. Kwitnie od czerwca do września. Roślina pospolita; rośnie na glebach piaszczystych i wapiennych (przydroża, przychacia, polne drogi, zapuszczone grządki, ugory).
Surowiec.
Surowcami są: kwiat i liść ślazu leśnego - Flos et Folium Malvae sylvestris (FP I,II,III, IV) oraz ziele lub liść ślazu zaniedbanego - Herba vel Folium Malvae neglectae. Surowce suszy się w temp, do 40o C. Kwiat ślazu leśnego można kupić w aptekach i w sklepach zielarskich.
Skład chemiczny.
Ślazy zawierają śluzy - ok. 8% glikozyd - syringidynę, garbniki, malvinę, delfinidynę, malvidynę (te trzy ostatnie do antocyjany), karoten, sole magnezowe i wapniowe, kwasy (np. uronowe), witaminy i in.
Działanie.
Napar, macerat i odwar ze ślazów działają osłaniająco (powlekająco), zmiękczająco (np. na masy kałowe, strupy), przeciwzapalnie, przeciwbiegunkowo, żółciopędnie; regulują wypróżnienia.
Wskazania:
nieżyt układu oddechowego i pokarmowego (stany zapalne, zakażeniowe, ropne), zaburzenia trawienia, zaparcia, biegunka, zażywanie leków, które uszkadzają lub mogą uszkodzić śluzówkę przewodu pokarmowego, np. salicylanów, sulfonamidów, antybiotyków; stany zapalne gałki ocznej i spojówek, przemęczenie i opuchnięcie oczu; stany zapalne gardła i jamy ustnej oraz warg sromowych i pochwy, suchość skóry; choroba wrzodowa.
Napar: 2 łyżki kwiatów, ziela lub liści zalać 1 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić kilka razy dz. po 100 ml (ok. 6 razy w ciągu doby); niemowlęta - 1- 3 łyżki naparu 4-6 razy dz.
Jeżeli chcemy uzyskać odwar to należy 2 łyżki suszu ślazowego pogotować w 200 ml wody przez 5-8 minut.
Macerat: 4 łyżki liści lub ziela ślazu zalać 200 ml wody przegotowanej o temp. pokojowej; odstawić pod przykryciem na 8 godzin, po czym przecedzić. Pić jak napar.
- Rp. Napar lub odwar ślazowy - 100 ml
- Odwar z lukrecji - 100 ml
- Odwar z korzeni babki - 100 ml
- Odwar z korzeni żywokostu - 100 ml
- Odwar z siemienia lnianego - 100 ml
- Napar lipowy - 100 ml
Płyny wymieszać. Pić 4-6 razy dz. po 100-150 ml; niemowlęta - 1 łyżka 3-4-6 razy dz.; dzieci - 50-100 ml kilka razy w ciągu dnia.
Wskazania: nieżyt układu oddechowego, kaszel, przeziębienie, choroby zakaźne, zaparcia, biegunka, zaburzenia trawienne, stany zapalne Jelit i żołądka, choroba wrzodowa, nadkwaśność treści żołądkowej, zażywanie leków syntetycznych, bóle brzucha. Można też stosować do przemywania skóry suchej i wrażliwej (płyn przechowywać w lodówce nie dłużej jednak jak 7 dni), trądzikowej, pomarszczonej i z dużą ilością wągrów. Polecam też zastosować okłady na twarz i szyję przez 40 minut. Stosować do lewatyw (100-250 ml płynu o temp. 37o C) przy stanach zapalnych odbytu, bańki odbytowej, jelita grubego, przy zaparciach i biegunkach oraz niestrawności i hemoroidach. Używać również do płukania umytych włosów, które są suche i łamliwe oraz z łupieżem tłustym i suchym.
- Rp. Ziele (kwiat) ślazu - 2 łyżki
- Kwiat bławatka - 1 łyżka
- Kwiat lub ziele pierwiosnka - 1 łyżka
- Ziele świetlika - 1 łyżka
- Kwiat lipy - 1 łyżka
- Ziele fiołka tr. - 1 łyżka
Wymieszaj. Przyrządzić i dawkować jak napar ślazowy.
Wskazania: kaszel, chrypka, katar, stany zapalne i zakażeniowe dróg oddechowych, pyłkowica, choroba wrzodowa, nieżyt jelit i żołądka, przeziębienie, choroby zakaźne, stany zapalne układu moczowego, skąpomocz, kamica moczowa. Stosować do okładów na oczy przy stanach ropnych i zapalnych.
