Opis
Bylina dorastająca do 150 cm wys.; liście potrójnie pierzaste o rozdętych pochewkach i jajowatych, nierówno ząbkowanych listkach; kwiaty w dużych baldachach, złożonych; pokryw brak, pokrywki obecne; kielich niewyraźny; korona biała, 5-płatkowa; pręcików 5; słupek 1; owoc - rozłupnia, rozpada się na dwie rozłupki. W Polsce rośnie na całym obszarze po zaroślach i na mokrych łąkach; ponadto w Azji i Ameryce Północnej. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Surowiec
Surowcem jest korzeń i liść – Radix et Folium Angelicae silvestris.
Ziele należy zebrać wiosną i wczesnym latem i wysuszyć w normalnej temperaturze.
Korzenie wykopuje się jesienią lub wiosną i suszy w lekko podgrzanym piekarniku (w ok. 50-60o C).
Skład chemiczny
W roślinie występuje olejek eteryczny z felandrenem, pochodne furanokumaryn (umbeliferon), żywice, gorycze, kwas dzięglowy, kw. walerianowy, sole, witaminy, angelicyna, laktony.
Właściwości, działanie, zastosowanie
Wyciągi z ziela i korzeni działają uspokajająco, rozkurczowo na mięśnie gładkie, wzmacniająco na serce, pobudzająco na ośrodek oddechowy, moczopędnie, napotnie, silnie żółciopędnie, rozgrzewająco, wiatropędnie, przeciwbólowo; regulują metabolizm i wypróżnienia. W większych dawkach działają narkotycznie.
Wskazania: choroby zakaźne, osłabienie, zaburzenia trawienne, powolna przemiana materii, zaburzenia w wydzielaniu i przepływie żółci, wyczerpanie nerwowe, nieżyty układu oddechowego, choroby skórne na tle zaburzeń hormonalnych i wadliwego metabolizmu, blednica, sinica rąk, zaparcia, słabe krążenie obwodowe i mózgowe.
Przeciwwskazania: ciąża, laktacja, uczulenie na olejek dzięglowy.
Napar: 2 łyżki ziela lub korzenia zalać 200 ml wrzącej wody lub mleka; odstawić na 20 minut; przecedzić; osłodzić miodem; pić 4 razy dz. po 200 ml. W razie bezsenności przed snem. Dzieciom powyżej 13 r. ż. – jak dorośli. Młodszym, ale powyżej 6 r. ż. – 100 ml mleka dzięglowego z miodem.
Nalewka dzięglowa: pół szkl suchego mielonego ziela lub korzenia zalać 300 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżeczce (max 1 łyżka); dzieci ważące 15-20 kg - 2 ml, 25-30 kg - 3,5 ml, 35-40 kg - 5 ml, 45-50 kg - 6 ml, 3-4 razy dz. w mleku z miodem.
Zewnętrznie: łojotok, trądziki, dermatozy, stany zapalne skóry.
Rp. Mikstura AVA
Nalewka dzięglowa - 10 ml
Nalewka kozłkowa - 10 ml
Azulan - 5 ml
Wymieszać. Zażywać 3 razy dz. po 1-2 łyżeczki; dzieciom podawać
tyle co nalewki dzięglowej.
Wskazania: zaburzenia trawienia, bóle brzucha, przejedzenie, podniecenie nerwowe, bezsenność, bóle żołądka, wątroby, trzustki, śledziony i pęcherzyka żółciowego.
